Συνεπιμέλεια Ανήλικων Τέκνων με Εναλλασσόμενη Κατοικία

Απόφαση 1766/2025 (ΜΠΑ, Διαδικασία Ασφαλιστικών Μέτρων) - Προσωρινή Ανάθεση Συνεπιμέλειας Ανήλικων Τέκνων με Εναλλασσόμενη Κατοικία και Επιμέρους Ρυθμίσεις Διαμονής, υπό το πρίσμα του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού.

Η υπό κρίση υπόθεση αφορά δύο αντίθετες αιτήσεις των γονέων ανηλίκων τέκνων, μετά τη λήξη της ισχύος ιδιωτικού συμφωνητικού που είχε συναφθεί στο πλαίσιο συναινετικής λύσης του γάμου τους. Με το συμφωνητικό αυτό είχε ανατεθεί προσωρινά η αποκλειστική επιμέλεια των τέκνων στη μητέρα, ενώ ο πατέρας ασκούσε επικοινωνία βάσει συγκεκριμένου προγράμματος και κατέβαλλε συμφωνημένη διατροφή.

Κατόπιν διαφωνιών σχετικά με τις ανάγκες διατροφής και την κατανομή των γονεϊκών υποχρεώσεων, η μητέρα άσκησε αίτηση για την ανάθεση σ’ αυτήν της αποκλειστικής επιμέλειας και την επιδίκαση αυξημένης διατροφής. Αντιστοίχως, ο πατέρας υπέβαλε αίτηση συνεπιμέλειας με λειτουργικό χαρακτήρα και εναλλασσόμενη διαμονή των τέκνων, υποστηρίζοντας τη σταθερή συμμετοχή του στη φροντίδα τους και την ύπαρξη υποστηρικτικού οικογενειακού περιβάλλοντος.

Το Δικαστήριο, σταθμίζοντας τα πραγματικά περιστατικά, τη μέχρι τότε άσκηση της επιμέλειας, τη γνώμη των ανηλίκων, τις οικονομικές και προσωπικές συνθήκες εκάστου γονέα, καθώς και το υπέρτατο συμφέρον των τέκνων, προέβη σε συνεκδίκαση των αιτήσεων και κατέληξε στην προσωρινή ανάθεση της επιμέλειας και στους δύο γονείς, ρυθμίζοντας ειδικά το ζήτημα της εναλλασσόμενης διαμονής (λόγω και του κοντινού της αποστάσεως των κατοικιών των γονέων)|, της επικοινωνίας, και της συνεισφοράς εκάστου στη διατροφή.

Ειδικότερα, κατά την εν λόγω απόφαση:

Α. Συνεπιμέλεια (Ανάθεση της επιμέλειας από κοινού και στους δύο γονείς – λειτουργική συνεπιμέλεια)

«[…] Με αυτά τα δεδομένα και αφού συνεκτιμήθηκε η γνώμη των ανηλίκων τέκνων των διαδίκων, ενόψει της αγάπης και του ενδιαφέροντος που επιδεικνύουν αμφότεροι οι γονείς και της σοβαρής πρόθεσης και της ψυχικής διάθεσής τους να ασχοληθούν με την ανατροφή των τέκνων τους, προκύπτει ότι αμφότεροι είναι εξίσου κατάλληλοι για την ανάθεση της επιμέλειας του προσώπου των ανηλίκων τέκνων τους σ’ αυτούς, η δε ανάθεση της συνεπιμέλειάς τους, εκτιμάται ότι θ’ αποβεί λειτουργική, καθώς πιθανολογείται ότι σε σοβαρά ζητήματα, όπως τα θέματα υγείας των τέκνων τους και της παρακολούθησης της μαθησιακής τους εξέλιξης, οι διάδικοι έστω και με δυσκολία δύνανται να συνεννοηθούν […]». Να σημειωθεί ότι η Πρόεδρος φώναξε και επικοινώνησε κατ' ιδίαν με τα ανήλικα τέκνα χωρίς την παρουσία των γονέων τους συνεκτιμώντας την γνώμη τους.

Β. Τρόπος διανομής του χρόνου (εναλλασσόμενη διαμονή – επικοινωνία – εξειδίκευση εβδομάδων, εορτών, διακοπών)

«[…] Ωστόσο, στο πλαίσιο της ρύθμισης αυτής, πρέπει να συνεκτιμηθεί το ιδιαίτερα βεβαρυμένο επαγγελματικό πρόγραμμα του πατέρα, που δεν του επιτρέπει να έχει σταθερό ωράριο απασχόλησης και να δύναται καθημερινά να αφιερώνει με συνέπεια, ποιοτικό χρόνο στα τέκνα του και παράλληλα να συνδράμει αυτά στις σχολικές τους υποχρεώσεις και να φροντίζει για την παρακολούθηση των εξωσχολικών τους δραστηριοτήτων. Η δε ανάθεση όλων των ανωτέρω φροντίδων κατά βάση στο υποστηρικτικό περιβάλλον που διαθέτει (νυν σύζυγο και μητέρα του- γιαγιά των ανηλίκων), χωρίς την ουσιαστική συμμετοχή και παρουσία και του ιδίου, σε καμιά περίπτωση δεν είναι επιθυμητή, ούτε συνιστά σύμφωνα με το σκοπό του Νόμου άσκηση της συνεπιμέλειάς των τέκνων του από αυτόν. Προκειμένου λοιπόν, να δύναται και ο ίδιος να ρυθμίσει προς τούτο τις επαγγελματικές του υποχρεώσεις, για να μπορεί να ανταπεξέρχεται με επιτυχία στο γονεϊκό του ρόλο, ασκώντας - συνεκτιμωμένων των επαγγελματικών του υποχρεώσεων - προσωπικά και ουσιαστικά την επιμέλεια των τέκνων του, με γνώμονα πάντοτε το βέλτιστο συμφέρον αυτών, που εξυπηρετείται τόσο από την ουσιαστική συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή και στη φροντίδα τους, όσο και από την αποτροπή αποξένωσής τους από κάποιον από αυτούς, η ανάθεση της συνεπιμέλειάς των ανηλίκων τέκνων των διαδίκων, εκτός των πράξεων που έχουν επείγοντα χαρακτήρα και θα ασκούνται από μόνο το γονέα με τον οποίο αυτά εκάστοτε θα διαμένουν, με εναλλασσόμενη διαμονή στην κατοικία κάθε γονέα τους, προκρίνεται να ρυθμιστεί προσωρινώς ως εξής: Τα ανήλικα τέκνα των διαδίκων θα διαμένουν στην κατοικία του πατέρα τους: 

α) Την πρώτη και τρίτη εβδομάδα κάθε μήνα από την Τετάρτη, μετά το πέρας του σχολικού προγράμματος τους, σε περίπτωση δε που δεν έχουν σχολείο από ώρα 10.00 της Τετάρτης, μέχρι ώρα 19.00 της Παρασκευής και τη δεύτερη και τέταρτη εβδομάδα κάθε μήνα από την Παρασκευή, μετά το πέρας του σχολικού προγράμματος τους, σε περίπτωση δε που δεν έχουν σχολείο από ώρα 10.00 της Παρασκευής, μέχρι ώρα 20.00 της Κυριακής, όλες δε τις υπόλοιπες ημέρες, τα τέκνα θα διαμένουν στην οικία της μητέρας τους, ενώ σε αμφότερες τις ως άνω περιπτώσεις τα ανήλικα τέκνα θα παραλαμβάνονται από τον πατέρα, ή πρόσωπο της εμπιστοσύνης του που ο ίδιος θα ορίζει, από το σχολείο και θα επιστρέφονται από τον πατέρα, ή πρόσωπο της εμπιστοσύνης του, στην οικία της μητέρας,

β) Κατά τις εορτές των Χριστουγέννων και Νέου Έτους, κατά τα ζυγά έτη από τις 23 Δεκεμβρίου και ώρα 19.00 έως τις 30 Δεκεμβρίου και ώρα 20.00 και κατά τα μονά έτη από τις 30 Δεκεμβρίου και ώρα 19.00 έως τις 6 Ιανουαρίου και ώρα 20.00, όλες δε τις υπόλοιπες ημέρες, τα τέκνα θα διαμένουν στην οικία της μητέρας τους, 

γ) Κατά τις εορτές του Πάσχα κατά τα μονά έτη από την Κυριακή των Βαΐων και ώρα 19.00 έως την Κυριακή του Πάσχα και ώρα 20.00 και κατά τα ζυγά έτη από την Κυριακή του Πάσχα και ώρα 19.00 έως την Κυριακή του Θωμά και ώρα 20.00, όλες δε τις υπόλοιπες ημέρες, τα τέκνα θα διαμένουν στην οικία της μητέρας τους και 

δ) Κατά τις θερινές διακοπές, από την 1η Ιουλίου και ώρα 10.00 μέχρι τη 15η Ιουλίου στις 20.00 και από την 1η Αυγούστου στις 10.00 μέχρι τη 17η Αυγούστου στις 20.00 κατά τα έτη που λήγουν σε μονό αριθμό, καθώς και από την 16η Ιουλίου και ώρα 10.00 μέχρι την 31 Ιουλίου και ώρα 20.00 και από την 17η Αυγούστου και ώρα 20.00 μέχρι την 31 Αυγούστου στις 20.00 κατά τα έτη που λήγουν σε ζυγό αριθμό, όλες δε τις υπόλοιπες ημέρες, τα τέκνα θα διαμένουν στην οικία της μητέρας τους. 

Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις υπό στοιχ. β), γ) και δ), τα ανήλικα τέκνα των διαδίκων θα παραλαμβάνονταν από τον πατέρα τους από την κατοικία της μητέρας τους και θα παραδίδονται πάλι εκεί. […]»

Περαιτέρω, τις ημέρες που τα ανήλικα τέκνα δεν θα μένουν με τον ένα γονέα, ο έτερος θα έχει ελεύθερη δυνατότητα τηλεφωνικής επικοινωνίας ή επικοινωνίας με βιντεοκλήση μέσω διαδικτυακών εφαρμογών (viber, skype, messenger, ή άλλες όμοιες διαδικτυακές εφαρμογές), εφόσον δεν διαταράσσεται το πρόγραμμα σχολικών και εξωσχολικών δραστηριοτήτων των ανηλίκων τέκνων τους, ενώ κατά την περίοδο διαμονής των τέκνων με κάθε γονέα, ο γονέας αυτός έχει την υποχρέωση να τηρεί το υφιστάμενο ή τυχόν μελλοντικά συμφωνηθέν πρόγραμμα εξωσχολικών δραστηριοτήτων των τέκνων (ιδιαίτερων μαθημάτων, φροντιστηρίων, αθλητικών δραστηριοτήτων κ.λ.π.), γενομένης μνείας ότι κατά την επικοινωνία που το Δικαστήριο είχε με αυτά, τα τελευταία εναργώς δήλωσαν ότι επιθυμούν τη συνέχιση των ήδη υφιστάμενων εξωσχολικών δραστηριοτήτων τους, κάθε δε τυχόν αλλαγή θα γίνεται κατόπιν συμφωνίας και των δύο γονέων, αφού λάβουν υπόψη και τις ανάγκες της εκπαίδευσης των τέκνων τους, τις επιθυμίες, τις κλίσεις και τα ταλέντα τους και όχι μονομερώς, άλλως θα υφίσταται η δυνατότητα ν’ αποφασίσει προς τούτο το Δικαστήριο κατ’ άρθρο 1512 ΑΚ. 

Η κατά τα ανωτέρω ρύθμιση, μολονότι δεν είναι ισόχρονη, πιθανολογείται ότι εξασφαλίζει την ισότιμη συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή των τέκνων τους και ενισχύει τους δεσμούς τους με αμφότερους τους γονείς τους, σταδιακά δε και με τον πατέρα τους, περιορίζοντας τις αναπόφευκτα δυσμενείς επιπτώσεις, που προκαλεί η διάσπαση της συμβίωσης στην ψυχολογία και την εν γένει προσωπικότητά τους, ενώ με τους κοντινούς τόπους διαμονής των γονέων επιτυγχάνεται η εύκολη και ασφαλής πρόσβαση των τέκνων και στις δύο χωριστές κατοικίες και δε διαταράσσεται η σχολική και κοινωνική ζωή τους, επομένως, η εναλλαγή περιβάλλοντος δεν επιβαρύνει την ψυχοσυναισθηματική τους κατάσταση και έτσι εξισορροπείται η μικρή ενόχληση που μπορεί να προκληθεί στο πρόγραμμά τους, με την εναλλαγή της κατοικίας τους, μέσα σε κάθε εβδομάδα, κατά τρόπο ώστε αμφότεροι οι γονείς να επωμίζονται την ισότιμη ενασχόληση με τις υποχρεώσεις των τέκνων τους, αλλά και να μπορούν να έχουν ποιοτικό χρόνο μαζί τους. […]»

Γ. Διατροφή των ανήλικων τέκνων

Το Δικαστήριο συνεκτιμώντας τις οικονομικές δυνατότητες και των δύο γονέων αποφάσισε ο γονέας να καταβάλει στον άλλο διατροφή και εκείνος που θα την λαμβάνει να καλύπτει τα έξοδα όλων των δραστηριοτήτων των τέκνων (φροντιστήρια, δραστηριότητες κλπ) προκειμένου να μην υπάρχει σύγχυση ως προς το ποιος από τους δύο θα πληρώνει τις εξωσχολικές δραστηριότητες. Για το ύψος αυτής συνεκτιμήθηκε η οικονομική κατάσταση αμφότερων των γονέων.